Latest Study Materials and Test Series

KVS/NVS General Knowledge Notes PDF

KVS NVS GS Notes in Hindi | Free PDF ЁЯУШ KVS / NVS GS Notes (General Studies) рдпे рдиोрдЯ्рд╕ рдЦाрд╕ рддौрд░ рдкрд░ KVS, NVS, EMRS, DSSSB рдЬैрд╕ी рд╢िрдХ्рд╖рдХ рдкрд░ीрдХ्рд╖ाрдУं рдХे рд▓िрдП рдмрдиाрдП рдЧрдП рд╣ैं। ЁЯПЫ️ рдЗрддिрд╣ाрд╕ (History) рд╕िंрдзु рдШाрдЯी рд╕рдн्рдпрддा – рд╣рдб़рдк्рдкा, рдоोрд╣рдирдЬोрджрдб़ो, рдХाрд▓ीрдмंрдЧा рд╡ैрджिрдХ рдХाрд▓ – рдЛрдЧ्рд╡ैрджिрдХ рд╡ рдЙрдд्рддрд░рд╡ैрджिрдХ рдоौрд░्рдп рд╕ाрдо्рд░ाрдЬ्рдп – рдЕрд╢ोрдХ рдХे рд╢िрд▓ाрд▓ेрдЦ рдЧुрдк्рдд рдХाрд▓ – рд╕्рд╡рд░्рдг рдпुрдЧ 1857 рдХा рд╡िрдж्рд░ोрд╣ – рдк्рд░рдердо рд╕्рд╡рддंрдд्рд░рддा рд╕ंрдЧ्рд░ाрдо ЁЯМН рднूрдЧोрд▓ (Geography) рднाрд░рдд рдХी рднौрддिрдХ рд╕ंрд░рдЪрдиा – рд╣िрдоाрд▓рдп, рдоैрджाрди, рдкрдаाрд░ рдирджिрдпाँ – рдЧंрдЧा, рдм्рд░рд╣्рдордкुрдд्рд░, рд╕िंрдзु рдЬрд▓рд╡ाрдпु – рдоाрдирд╕ूрди рдк्рд░рдгाрд▓ी рдоृрджा рдХे рдк्рд░рдХाрд░ – рдЬрд▓ोрдв़, рдХाрд▓ी, рд▓ाрд▓ рднाрд░рдд рдХे рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп рдЙрдж्рдпाрди ⚖️ рднाрд░рддीрдп рд╕ंрд╡िрдзाрди (Polity) рд╕ंрд╡िрдзाрди рд▓ाрдЧू – 26 рдЬрдирд╡рд░ी 1950 рдоौрд▓िрдХ рдЕрдзिрдХाрд░ – 6 рд░ाрдЬ्рдп рдХे рдиीрддि рдиिрд░्рджेрд╢рдХ рддрдд्рд╡ рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рдкрддि, рдк्рд░рдзाрдирдоंрдд्рд░ी, рд╕ंрд╕рдж рд╕ंрд╡ैрдзाрдиिрдХ рдиिрдХाрдп – UPSC, CAG ЁЯТ░ рдЕрд░्рдерд╡्рдпрд╡рд╕्рдеा (Economy) GDP рдФрд░ GNP рдоुрдж्рд░ाрд╕्рдлीрддि (Inflation) рдмрдЬрдЯ рдХे рдк्рд░рдХाрд░ рдиीрддि рдЖрдпोрдЧ рдкंрдЪрд╡рд░्рд╖ीрдп рдпोрдЬрдиाрдПँ ЁЯФм рд╕ाрдоाрди्рдп рд╡िрдЬ्рдЮाрди (Science) рдХोрд╢िрдХा – рдЬीрд╡ рдХी рдоूрд▓ рдЗрдХाрдИ рдоाрдирд╡ рд░рдХ्рдд рд╕рдоूрд╣ рдмрд▓ рдФрд░ рдЧрддि рдХे рдиिрдпрдо рдкрд░्рдпाрд╡рд░рдг рдФрд░ рдкाрд░िрд╕्рдеिрддिрдХी...

EMRS: General Hindi Notes PDF

 рдИрдПрдордЖрд░рдПрд╕ (EMRS) рдХे рд▓िрдП рд╕ाрдоाрди्рдп рд╣िंрджी: рд╕ंрдкूрд░्рдг рдЕрдз्рдпрдпрди рд╕ाрдордЧ्рд░ी


рднाрдЧ 1: рд╡्рдпाрдХрд░рдг (Grammar)


1. рд╡рд░्рдг рд╡िрдЪाрд░


· рд╣िंрджी рд╡рд░्рдгрдоाрд▓ा: рд╕्рд╡рд░ (13) рдФрд░ рд╡्рдпंрдЬрди (33)

· рд╕्рд╡рд░ рдХे рднेрдж: рд╣्рд░рд╕्рд╡, рджीрд░्рдШ, рдк्рд▓ुрдд

· рд╡्рдпंрдЬрди рдХे рднेрдж: рд╕्рдкрд░्рд╢, рдЕंрддःрд╕्рде, рдКрд╖्рдо, рд╕ंрдпुрдХ्рдд, рдЕрдиुрдиाрд╕िрдХ

· рд╡рд░्рдг рд╕ंрдзि: рд╕्рд╡рд░ рд╕ंрдзि, рд╡्рдпंрдЬрди рд╕ंрдзि, рд╡िрд╕рд░्рдЧ рд╕ंрдзि рдХे рдиिрдпрдо рдПрд╡ं рдЙрджाрд╣рд░рдг


2. рд╢рдм्рдж рд╡िрдЪाрд░


· рд╢рдм्рдж рд░рдЪрдиा: рд░ूрдв़, рдпौрдЧिрдХ, рдпोрдЧрд░ूрдв़

· рд╢рдм्рджों рдХे рдк्рд░рдХाрд░:

  · рд╕्рд░ोрдд рдХे рдЖрдзाрд░ рдкрд░: рддрдд्рд╕рдо, рддрдж्рднрд╡, рджेрд╢рдЬ, рд╡िрджेрд╢ी

  · рдЕрд░्рде рдХे рдЖрдзाрд░ рдкрд░: рдПрдХाрд░्рдеी, рдЕрдиेрдХाрд░्рдеी, рд╕рдоाрдиाрд░्рдеी, рд╡िрд▓ोрдо

  · рдк्рд░рдпोрдЧ рдХे рдЖрдзाрд░ рдкрд░: рд╕ाрдоाрди्рдп, рдкाрд░िрднाрд╖िрдХ, рд╡ैрдЬ्рдЮाрдиिрдХ


3. рд╕ंрдЬ्рдЮा (Noun)


· рднेрдж: рд╡्рдпрдХ्рддिрд╡ाрдЪрдХ, рдЬाрддिрд╡ाрдЪрдХ, рд╕рдоूрд╣рд╡ाрдЪрдХ, рдж्рд░рд╡्рдпрд╡ाрдЪрдХ, рднाрд╡рд╡ाрдЪрдХ

· рд▓िंрдЧ рдиिрд░्рдзाрд░рдг рдиिрдпрдо рдФрд░ рдЕрдкрд╡ाрдж

· рд╡рдЪрди рдкрд░िрд╡рд░्рддрди рдХे рдиिрдпрдо

· рдХाрд░рдХ (8 рдк्рд░рдХाрд░) рдФрд░ рдЙрдирдХे рдЪिрд╣्рди


4. рд╕рд░्рд╡рдиाрдо (Pronoun)


· рднेрдж: рдкुрд░ुрд╖рд╡ाрдЪрдХ, рдиिрд╢्рдЪрдпрд╡ाрдЪрдХ, рдЕрдиिрд╢्рдЪрдпрд╡ाрдЪрдХ, рд╕ंрдмंрдзрд╡ाрдЪрдХ, рдк्рд░рд╢्рдирд╡ाрдЪрдХ

· рд╕рд░्рд╡рдиाрдо рдХे рд░ूрдкांрддрд░


5. рд╡िрд╢ेрд╖рдг (Adjective)


· рднेрдж: рдЧुрдгрд╡ाрдЪрдХ, рдкрд░िрдоाрдгрд╡ाрдЪрдХ, рд╕ंрдЦ्рдпाрд╡ाрдЪрдХ, рд╕ाрд░्рд╡рдиाрдоिрдХ

· рд╡िрд╢ेрд╖рдг рдХी рдЕрд╡рд╕्рдеाрдПँ: рдоूрд▓ाрд╡рд╕्рдеा, рдЙрдд्рддрд░ाрд╡рд╕्рдеा, рдЙрдд्рддрдоाрд╡рд╕्рдеा


6. рдХ्рд░िрдпा (Verb)


· рдк्рд░рдХाрд░: рд╕рдХрд░्рдордХ, рдЕрдХрд░्рдордХ, рдкूрд░्рд╡рдХाрд▓िрдХ рдХ्рд░िрдпा, рдк्рд░ेрд░рдгाрд░्рдердХ рдХ्рд░िрдпा

· рдХाрд▓ (Tense): рд╡рд░्рддрдоाрди, рднूрдд, рднрд╡िрд╖्рдпрдд्

· рд╡ाрдЪ्рдп (Voice): рдХрд░्рддृрд╡ाрдЪ्рдп, рдХрд░्рдорд╡ाрдЪ्рдп, рднाрд╡рд╡ाрдЪ्рдп

· рдХ्рд░िрдпा рд╡िрд╢ेрд╖рдг (Adverb) рдХे рдк्рд░рдХाрд░


7. рдЕрд╡्рдпрдп (Indeclinable)


· рдХ्рд░िрдпा рд╡िрд╢ेрд╖рдг рдЕрд╡्рдпрдп

· рд╕ंрдмंрдзрдмोрдзрдХ рдЕрд╡्рдпрдп

· рд╕рдоुрдЪ्рдЪрдпрдмोрдзрдХ рдЕрд╡्рдпрдп

· рд╡िрд╕्рдордпाрджिрдмोрдзрдХ рдЕрд╡्рдпрдп


8. рд╕ंрдзि (Combination)


· рд╕्рд╡рд░ рд╕ंрдзि: рджीрд░्рдШ, рдЧुрдг, рд╡ृрдж्рдзि, рдпрдг, рдЕрдпाрджि

· рд╡्рдпंрдЬрди рд╕ंрдзि: рдЕрдиुрдиाрд╕िрдХ, рд╡िрд╕рд░्рдЧ

· рд╡िрд╕рд░्рдЧ рд╕ंрдзि


9. рд╕рдоाрд╕ (Compound)


· рд╕рдоाрд╕ рдХे рднेрдж:

  · рддрдд्рдкुрд░ुрд╖ (рдХрд░्рдо, рдХрд░рдг, рд╕ंрдк्рд░рджाрди, рдЕрдкाрджाрди, рд╕ंрдмंрдз, рдЕрдзिрдХрд░рдг)

  · рдж्рд╡ंрдж्рд╡ (рдЗрддрд░ेрддрд░, рд╕рдоाрд╣ाрд░)

  · рдмрд╣ुрд╡्рд░ीрд╣ि

  · рдЕрд╡्рдпрдпीрднाрд╡

· рд╕рдоाрд╕ рд╡िрдЧ्рд░рд╣ рдПрд╡ं рд╕рдоाрд╕ рдиाрдо рдХी рдкрд╣рдЪाрди


10. рдЙрдкрд╕рд░्рдЧ рдФрд░ рдк्рд░рдд्рдпрдп


· 20 рдк्рд░рдоुрдЦ рдЙрдкрд╕рд░्рдЧ: рдк्рд░, рдкрд░ा, рдЕрдк, рд╕рдо्, рдЕрдиु, рдЖрджि

· рдк्рд░рдд्рдпрдп рдХे рдк्рд░рдХाрд░: рдХृрдд् рдк्рд░рдд्рдпрдп (рдХ्рд░िрдпा рд╕े рд╕ंрдЬ्рдЮा/рд╡िрд╢ेрд╖рдг) рдФрд░ рддрдж्рдзिрдд рдк्рд░рдд्рдпрдп (рд╕ंрдЬ्рдЮा рд╕े рд╕ंрдЬ्рдЮा/рд╡िрд╢ेрд╖рдг)


11. рд╡ाрдХ्рдп рд░рдЪрдиा


· рд╡ाрдХ्рдп рдХे рдЕंрдЧ: рдЙрдж्рджेрд╢्рдп рдФрд░ рд╡िрдзेрдп

· рд╡ाрдХ्рдп рдХे рдк्рд░рдХाрд░:

  · рд░рдЪрдиा рдХे рдЖрдзाрд░ рдкрд░: рд╕рд░рд▓, рд╕ंрдпुрдХ्рдд, рдоिрд╢्рд░

  · рдЕрд░्рде рдХे рдЖрдзाрд░ рдкрд░: рд╡िрдзाрдиाрд░्рдердХ, рдиिрд╖ेрдзाрд░्рдердХ, рдк्рд░рд╢्рдиाрд░्рдердХ, рдЖрдЬ्рдЮाрд░्рдердХ, рд╡िрд╕्рдордпाрджिрдмोрдзрдХ

· рд╡ाрдХ्рдп рд╢ुрдж्рдзिрдХрд░рдг рдХे рдиिрдпрдо


12. рд╡िрд░ाрдо рдЪिрд╣्рди (Punctuation)


· рдоुрдЦ्рдп рд╡िрд░ाрдо рдЪिрд╣्рди: рдЕрд▓्рдкрд╡िрд░ाрдо, рдЕрд░्рдзрд╡िрд░ाрдо, рдкूрд░्рдгрд╡िрд░ाрдо, рдк्рд░рд╢्рдирдЪिрд╣्рди, рд╡िрд╕्рдордпाрджिрдмोрдзрдХ рдЪिрд╣्рди, рдпोрдЬрдХ рдЪिрд╣्рди, рдЙрдж्рдзрд░рдг рдЪिрд╣्рди


13. рдЕрд╢ुрдж्рдзि рд╢ोрдзрди


· рд╕ाрдоाрди्рдп рдЕрд╢ुрдж्рдзिрдпाँ рдФрд░ рдЙрдирдХा рд╕ंрд╢ोрдзрди:

  · рд╡рд░्рддрдиी рд╕ंрдмंрдзी

  · рд╢рдм्рдж рдк्рд░рдпोрдЧ рд╕ंрдмंрдзी

  · рд╡ाрдХ्рдп рд░рдЪрдиा рд╕ंрдмंрдзी

  · рд▓िंрдЧ, рд╡рдЪрди, рдХाрд▓ рд╕ंрдмंрдзी


14. рдоुрд╣ाрд╡рд░े рдФрд░ рд▓ोрдХोрдХ्рддिрдпाँ


· 150 рдк्рд░рдоुрдЦ рдоुрд╣ाрд╡рд░े: рдЕрд░्рде рдФрд░ рд╡ाрдХ्рдп рдк्рд░рдпोрдЧ

· 100 рдк्рд░рдоुрдЦ рд▓ोрдХोрдХ्рддिрдпाँ: рдЕрд░्рде рдФрд░ рдк्рд░рдпोрдЧ

· рдоुрд╣ाрд╡рд░ों рдФрд░ рд▓ोрдХोрдХ्рддिрдпों рдоें рдЕंрддрд░


15. рдкрд░्рдпाрдпрд╡ाрдЪी рд╢рдм्рдж (Synonyms)


· 500+ рдкрд░्рдпाрдпрд╡ाрдЪी рд╢рдм्рдж: рд╕ंрдЬ्рдЮा, рд╡िрд╢ेрд╖рдг, рдХ्рд░िрдпा рд╕े рд╕ंрдмंрдзिрдд

· рд╡िрд╢ेрд╖ рдз्рдпाрди: рдк्рд░рд╢ाрд╕рдиिрдХ рд╢рдм्рджाрд╡рд▓ी рдХे рдкрд░्рдпाрдпрд╡ाрдЪी


16. рд╡िрд▓ोрдо рд╢рдм्рдж (Antonyms)


· 400+ рд╡िрд▓ोрдо рд╢рдм्рдж: рдЙрдкрд╕рд░्рдЧ рдпा рднिрди्рди рд╢рдм्рджों рдж्рд╡ाрд░ा

· рдЕрдиेрдХाрд░्рдеी рд╢рдм्рджों рдХे рд╡िрднिрди्рди рд╡िрд▓ोрдо


17. рд╢рдм्рдж рдпुрдЧ्рдо (Word Pairs)


· рд╕рдоाрди рдз्рд╡рдиि рд╡ाрд▓े рднिрди्рди рдЕрд░्рде рдХे рд╢рдм्рдж: рдЕрд╡िрд░ाрдо/рдЕрд╡िрд░ाрдо, рдЕрднिрдпाрди/рдЕрднिрдпाрди

· рднिрди्рди рд╡рд░्рддрдиी рдФрд░ рдЕрд░्рде рд╡ाрд▓े рд╢рдм्рдж


18. рд╡ाрдХ्рдпांрд╢ рдХे рд▓िрдП рдПрдХ рд╢рдм्рдж


· 300+ рдЙрджाрд╣рд░рдг: рд╡िрднिрди्рди рдХ्рд╖ेрдд्рд░ों рд╕े рд╕ंрдмंрдзिрдд

· рдк्рд░рд╢ाрд╕рдиिрдХ рдФрд░ рддрдХрдиीрдХी рд╢рдм्рджाрд╡рд▓ी рдкрд░ рд╡िрд╢ेрд╖ рдз्рдпाрди


19. рд╢рдм्рдж рд╢рдХ्рддि


· рдЕрднिрдзा, рд▓рдХ्рд╖рдгा, рд╡्рдпंрдЬрдиा рд╢рдХ्рддि

· рд╢рдм्рджों рдХे рдЕрд░्рде рдмोрдз рдХी рд╡िрдзिрдпाँ


20. рд╢рдм्рдж рднंрдбाрд░


· рддрдд्рд╕рдо-рддрдж्рднрд╡ рд╢рдм्рджों рдХी рд╕ूрдЪी

· рд╡िрджेрд╢ी рд╢рдм्рджों рдХे рд╣िंрджी рдкрд░्рдпाрдп

· рдирд╡ीрди рд╢рдм्рджाрд╡рд▓ी: рдк्рд░ौрдж्рдпोрдЧिрдХी, рд╡िрдЬ्рдЮाрди, рдк्рд░рд╢ाрд╕рди рд╕े рд╕ंрдмंрдзिрдд


рднाрдЧ 2: рд░рдЪрдиाрдд्рдордХ рд▓ेрдЦрди (Creative Writing)


1. рдЕрдкрдаिрдд рдЧрдж्рдпांрд╢ (Unseen Passage)


· рд╕рдордЭ рдХौрд╢рд▓: рдк्рд░рд╢्рдиों рдХे рдк्рд░рдХाрд░

  1. рд╕ीрдзे рдЙрдд्рддрд░ाрдд्рдордХ

  2. рд╡िрд╢्рд▓ेрд╖рдгाрдд्рдордХ

  3. рдЕрдиुрдоाрдиाрдд्рдордХ

  4. рд╢рдм्рджाрд╡рд▓ी рд╕ंрдмंрдзी

  5. рдХेंрдж्рд░ीрдп рднाрд╡/рд╕ाрд░ांрд╢ рд╕ंрдмंрдзी

· рдЕрдн्рдпाрд╕ рд░рдгрдиीрддि: 20-25 рдЕрдкрдаिрдд рдЧрдж्рдпांрд╢ों рдХा рдЕрдн्рдпाрд╕


2. рдкрдд्рд░ рд▓ेрдЦрди (Letter Writing)


· рдФрдкрдЪाрд░िрдХ рдкрдд्рд░:

  · рдк्рд░ाрд░ूрдк: рдк्рд░ेрд╖рдХ/рдкрдд्рд░ांрдХ/рджिрдиांрдХ/рд╕ंрджрд░्рдн/рд╡िрд╖рдп/рд╕ंрдмोрдзрди/рдоुрдЦ्рдп рд╡िрд╖рдп/рд╕рдоाрдк्рддि

  · рдк्рд░рдХाрд░: рд╢िрдХाрдпрдд, рдиिрд╡ेрджрди, рдЕрдиुрд░ोрдз, рд╕िрдлाрд░िрд╢, рд╡्рдпाрд╡рд╕ाрдпिрдХ

  · рд╡िрд╢ेрд╖: рд╕рд░рдХाрд░ी/рдЕрд░्рдз-рд╕рд░рдХाрд░ी рдкрдд्рд░ рд╢ैрд▓ी

· рдЕрдиौрдкрдЪाрд░िрдХ рдкрдд्рд░: рдкрд░िрд╡ाрд░/рдоिрдд्рд░ों рдХो рдкрдд्рд░

· рдИ-рдоेрд▓ рд▓ेрдЦрди: рдФрдкрдЪाрд░िрдХ рдИ-рдоेрд▓ рдХा рдк्рд░ाрд░ूрдк


3. рдиिрдмंрдз рд▓ेрдЦрди (Essay Writing)


· рдиिрдмंрдз рдХी рд░рдЪрдиा рдк्рд░рдХ्рд░िрдпा:

  1. рд╡िрд╖рдп рд╡िрд╢्рд▓ेрд╖рдг

  2. рдоुрдЦ्рдп рдмिंрджुрдУं рдХी рд░ूрдкрд░ेрдЦा

  3. рдк्рд░рд╕्рддाрд╡рдиा

  4. рд╡िрд╕्рддाрд░ (рддрд░्рдХ, рдЙрджाрд╣рд░рдг, рдЖँрдХрдб़े)

  5. рдиिрд╖्рдХрд░्рд╖

· рдиिрдмंрдз рдХे рдк्рд░рдХाрд░:

  · рд╡िрдЪाрд░ाрдд्рдордХ (рд╕ाрдоाрдЬिрдХ, рд░ाрдЬрдиीрддिрдХ, рдиैрддिрдХ рд╡िрд╖рдп)

  · рд╡рд░्рдгрдиाрдд्рдордХ (рдШрдЯрдиा, рдпाрдд्рд░ा, рд╡्рдпрдХ्рддि)

  · рд╡िрд╢्рд▓ेрд╖рдгाрдд्рдордХ (рд╕рдорд╕्рдпा-рд╕рдоाрдзाрди)

  · рддुрд▓рдиाрдд्рдордХ

· рдк्рд░рдоुрдЦ рд╡िрд╖рдп рдХ्рд╖ेрдд्рд░:

  · рд╢िрдХ्рд╖ा рдФрд░ рд░ोрдЬрдЧाрд░

  · рд╕ाрдоाрдЬिрдХ рдоुрдж्рджे

  · рдкрд░्рдпाрд╡рд░рдг рдФрд░ рд╡िрдХाрд╕

  · рд╡िрдЬ्рдЮाрди рдФрд░ рдк्рд░ौрдж्рдпोрдЧिрдХी

  · рднाрд░рддीрдп рд╕ंрд╕्рдХृрддि рдФрд░ рдкрд░ंрдкрд░ाрдПँ

  · рдпुрд╡ा рдФрд░ рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ рдиिрд░्рдоाрдг

  · рдорд╣िрд▓ा рд╕рд╢рдХ्рддिрдХрд░рдг

  · рдбिрдЬिрдЯрд▓ рдЗंрдбिрдпा

  · рд╕्рд╡ाрд╕्рде्рдп рдФрд░ рд╕्рд╡рдЪ्рдЫрддा


4. рд╕ाрд░ рд▓ेрдЦрди (Precis Writing)


· рд╕ाрд░ рд▓ेрдЦрди рдХे рдиिрдпрдо:

  1. рдоूрд▓ рднाрд╡ рдХो рдмрдиाрдП рд░рдЦрдиा

  2. рдЕрдиाрд╡рд╢्рдпрдХ рд╡िрд╡рд░рдг рд╣рдЯाрдиा

  3. рдПрдХрддृрддीрдпांрд╢ рддрдХ рд╕ंрдХ्рд╖िрдк्рдд рдХрд░рдиा

  4. рдЕрдкрдиी рд╢рдм्рджाрд╡рд▓ी рдХा рдк्рд░рдпोрдЧ

  5. рддрдЯрд╕्рде рдФрд░ рд╡рд╕्рддुрдиिрд╖्рда рд╢ैрд▓ी

· рд╕ाрд░ рд▓ेрдЦрди рдХी рдк्рд░рдХ्рд░िрдпा:

  1. рдЧрдж्рдпांрд╢ рдХो 2-3 рдмाрд░ рдкрдв़рдиा

  2. рдоुрдЦ्рдп рдмिंрджुрдУं рдХो рд░ेрдЦांрдХिрдд рдХрд░рдиा

  3. рд░ूрдкрд░ेрдЦा рддैрдпाрд░ рдХрд░рдиा

  4. рдорд╕ौрджा рддैрдпाрд░ рдХрд░рдиा

  5. рд╕ंрд╢ोрдзрди рдФрд░ рдЕंрддिрдо рдк्рд░рддि


5. рд╡िрдЬ्рдЮाрдкрди рд▓ेрдЦрди (Advertisement Writing)


· рд╡िрдЬ्рдЮाрдкрди рдХे рддрдд्рд╡: рд╢ीрд░्рд╖рдХ, рд╡िрд╢ेрд╖рддाрдПँ, рд▓ाрдн, рд╕ंрдкрд░्рдХ рд╕ूрдЪрдиा

· рдк्рд░рдХाрд░: рд╡рд░्рдЧीрдХृрдд рд╡िрдЬ्рдЮाрдкрди, рдк्рд░рджрд░्рд╢рди рд╡िрдЬ्рдЮाрдкрди

· рднाрд╖ा рд╢ैрд▓ी: рд╕ंрдХ्рд╖िрдк्рдд, рдЖрдХрд░्рд╖рдХ, рдк्рд░рднाрд╡рд╢ाрд▓ी


6. рд╕ंрджेрд╢ рд▓ेрдЦрди (Message Writing)


· рдк्рд░ाрд░ूрдк: рдк्рд░ाрдк्рддрдХрд░्рддा, рдк्рд░ेрд╖рдХ, рд╕рдордп/рджिрдиांрдХ, рд╕ंрджेрд╢ рд╡िрд╖рдп, рд╡िрд╕्рддृрдд рд╕ंрджेрд╢, рд╕рдоाрдк्рддि


7. рдбाрдпрд░ी рд▓ेрдЦрди (Diary Writing)


· рдк्рд░ाрд░ूрдк: рджिрдиांрдХ, рд╕рдордп, рд╕ंрдмोрдзрди, рд╡िрд╕्рддृрдд рд╡िрд╡рд░рдг, рд╕рдоाрдк्рддि


8. рд░िрдкोрд░्рдЯ рд▓ेрдЦрди (Report Writing)


· рд╕рдоाрдЪाрд░ рд░िрдкोрд░्рдЯ: рдоुрдЦ्рдп рд╢ीрд░्рд╖рдХ, рдЙрдкрд╢ीрд░्рд╖рдХ, рд╕ंрд╡ाрджрджाрддा рдХा рдиाрдо, рддिрдеि, рд╕्рдеाрди, рд╡िрд╡рд░рдг

· рдФрдкрдЪाрд░िрдХ рд░िрдкोрд░्рдЯ: рд╢ीрд░्рд╖рдХ, рдкрд░िрдЪрдп, рд╡िрдзि, рдиिрд╖्рдХрд░्рд╖, рд╕िрдлाрд░िрд╢ें


рднाрдЧ 3: рд╕ाрд╣िрдд्рдпिрдХ рдЬ्рдЮाрди (Literary Knowledge)


1. рд╣िंрджी рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдХा рдЗрддिрд╣ाрд╕


· рдЖрджिрдХाрд▓ (рд╡ीрд░рдЧाрдеा рдХाрд▓): 1050-1375 рдИ.

· рднрдХ्рддिрдХाрд▓: 1375-1700 рдИ.

  · рдиिрд░्рдЧुрдг рдзाрд░ा: рдХрдмीрд░, рдиाрдирдХ, рджाрджू

  · рд╕рдЧुрдг рдзाрд░ा: рд░ाрдорднрдХ्рддि (рддुрд▓рд╕ीрджाрд╕), рдХृрд╖्рдгрднрдХ्рддि (рд╕ूрд░рджाрд╕, рдоीрд░ाрдмाрдИ)

· рд░ीрддिрдХाрд▓: 1700-1900 рдИ. (рдмिрд╣ाрд░ी, рдХेрд╢рд╡рджाрд╕)

· рдЖрдзुрдиिрдХ рдХाрд▓: 1900 рдИ. рд╕े рдЕрдм рддрдХ

  · рднाрд░рддेрди्рджु рдпुрдЧ (1850-1900)

  · рдж्рд╡िрд╡ेрджी рдпुрдЧ (1900-1920)

  · рдЫाрдпाрд╡ाрдж рдпुрдЧ (1920-1936)

  · рдк्рд░рдЧрддिрд╡ाрдж рдпुрдЧ (1936-1943)

  · рдк्рд░рдпोрдЧрд╡ाрдж рдпुрдЧ (1943-1960)

  · рдирдИ рдХрд╡िрддा (1960 рд╕े рдЕрдм рддрдХ)


2. рдк्рд░рдоुрдЦ рд░рдЪрдиाрдХाрд░ рдФрд░ рд░рдЪрдиाрдПँ


· рдорд╣ाрдХрд╡ि рдФрд░ рдЙрдирдХी рдк्рд░рдоुрдЦ рд░рдЪрдиाрдПँ:

  · рдХрдмीрд░рджाрд╕: рдХрдмीрд░ рдЧ्рд░ंрдеाрд╡рд▓ी, рдмीрдЬрдХ

  · рддुрд▓рд╕ीрджाрд╕: рд░ाрдордЪрд░िрддрдоाрдирд╕, рд╡िрдирдп рдкрдд्рд░िрдХा

  · рд╕ूрд░рджाрд╕: рд╕ूрд░рд╕ाрдЧрд░, рд╕ूрд░рд╕ाрд░ाрд╡рд▓ी

  · рдоीрд░ाрдмाрдИ: рдоीрд░ाрдмाрдИ рдХी рдкрджाрд╡рд▓ी

  · рд░рд╣ीрдо: рд░рд╣ीрдо рджोрд╣ाрд╡рд▓ी

  · рдмिрд╣ाрд░ी: рдмिрд╣ाрд░ी рд╕рддрд╕рдИ

  · рдоैрдеिрд▓ीрд╢рд░рдг рдЧुрдк्рдд: рд╕ाрдХेрдд, рдпрд╢ोрдзрд░ा

  · рд╣рд░िрд╡ंрд╢ рд░ाрдп рдмрдЪ्рдЪрди: рдордзुрд╢ाрд▓ा, рдордзुрдмाрд▓ा

  · рдорд╣ाрджेрд╡ी рд╡рд░्рдоा: рдпाрдоा, рджीрдкрд╢िрдЦा

  · рд╕ूрд░्рдпрдХांрдд рдд्рд░िрдкाрдаी 'рдиिрд░ाрд▓ा': рд░ाрдо рдХी рд╢рдХ्рддि рдкूрдЬा, рдЕрдиाрдоिрдХा

  · рдЬрдпрд╢ंрдХрд░ рдк्рд░рд╕ाрдж: рдХाрдоाрдпрдиी, рдЪंрдж्рд░рдЧुрдк्рдд

  · рд╕ुрдоिрдд्рд░ाрдиंрджрди рдкंрдд: рдпुрдЧांрдд, рдЧ्рд░ंрдеि

  · рдоुंрд╢ी рдк्рд░ेрдордЪंрдж: рдЧोрджाрди, рдЧрдмрди, рдХрдлрди

  · рдорд╣ाрдд्рдоा рдЧांрдзी: рд╕्рд╡рд░ाрдЬ, рд╣िंрдж рд╕्рд╡рд░ाрдЬ


3. рд╕ाрд╣िрдд्рдпिрдХ рд╡िрдзाрдПँ


· рдХाрд╡्рдп рд╢ाрд╕्рдд्рд░: рд░рд╕, рдЫंрдж, рдЕрд▓ंрдХाрд░

  · рд░рд╕ рдХे рдк्рд░рдХाрд░ (9 рд░рд╕): рд╢ृंрдЧाрд░, рд╣ाрд╕्рдп, рдХрд░ुрдг, рд╡ीрд░, рднрдпाрдирдХ, рд╡ीрднрдд्рд╕, рдЕрдж्рднुрдд, рд╢ांрдд, рд╡ाрдд्рд╕рд▓्рдп

  · рдЫंрдж рдХे рдк्рд░рдХाрд░: рдоाрдд्рд░िрдХ рдЫंрдж (рджोрд╣ा, рдЪौрдкाрдИ, рд╕ोрд░рдаा), рд╡ाрд░्рдгिрдХ рдЫंрдж

  · рдЕрд▓ंрдХाрд░ рдХे рдк्рд░рдХाрд░: рд╢рдм्рджाрд▓ंрдХाрд░ (рдЕрдиुрдк्рд░ाрд╕, рдпрдордХ), рдЕрд░्рдеाрд▓ंрдХाрд░ (рдЙрдкрдоा, рд░ूрдкрдХ, рдЕрддिрд╢рдпोрдХ्рддि)

· рдЧрдж्рдп рд╡िрдзाрдПँ: рдХрд╣ाрдиी, рдЙрдкрди्рдпाрд╕, рдиाрдЯрдХ, рдиिрдмंрдз, рдЬीрд╡рдиी, рдЖрдд्рдордХрдеा, рдпाрдд्рд░ा рд╡ृрдд्рддांрдд, рд╕ंрд╕्рдорд░рдг


4. рдк्рд░рдоुрдЦ рдкुрд░рд╕्рдХाрд░ рдФрд░ рд╕рдо्рдоाрди


· рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдЕрдХाрджрдоी рдкुрд░рд╕्рдХाрд░ (рд╣िंрджी)

· рдЬ्рдЮाрдирдкीрда рдкुрд░рд╕्рдХाрд░ (рд╣िंрджी рд▓ेрдЦрдХ)

· рд╡्рдпाрд╕ рд╕рдо्рдоाрди, рд╕ाрд╣िрдд्рдп рднूрд╖рдг, рд╕ाрд╣िрдд्рдп рднाрд░рддी

· рдоैрдЧ्рд╕ेрд╕े рдкुрд░рд╕्рдХाрд░ рдк्рд░ाрдк्рдд рд╣िंрджी рд▓ेрдЦрдХ


5. рд╣िंрджी рднाрд╖ा рдХा рд╡िрдХाрд╕


· рд╣िंрджी рдХी рдмोрд▓िрдпाँ: рдкрд╢्рдЪिрдоी рд╣िंрджी (рдЦрдб़ी рдмोрд▓ी, рдм्рд░рдЬ, рдХрди्рдиौрдЬी), рдкूрд░्рд╡ी рд╣िंрджी (рдЕрд╡рдзी, рдмрдШेрд▓ी, рдЫрдд्рддीрд╕рдЧрдв़ी), рд░ाрдЬрд╕्рдеाрдиी, рдмिрд╣ाрд░ी, рдкрд╣ाрдб़ी

· рд╣िंрджी рдХा рдоाрдирдХीрдХрд░рдг

· рд╣िंрджी рджिрд╡рд╕: 14 рд╕िрддंрдмрд░

· рд░ाрдЬрднाрд╖ा рдХे рд░ूрдк рдоें рд╣िंрджी: рд╕ंрд╡ैрдзाрдиिрдХ рдк्рд░ाрд╡рдзाрди


рднाрдЧ 4: рдЕрдн्рдпाрд╕ рд╕ाрдордЧ्рд░ी (Practice Material)


1. рд╡рд╕्рддुрдиिрд╖्рда рдк्рд░рд╢्рди (Objective Questions)


· рд╡्рдпाрдХрд░рдг рд╕े: 500+ рдмрд╣ुрд╡िрдХрд▓्рдкीрдп рдк्рд░рд╢्рди

· рдоुрд╣ाрд╡рд░े/рд▓ोрдХोрдХ्рддिрдпाँ: 200+ рдк्рд░рд╢्рди

· рдкрд░्рдпाрдпрд╡ाрдЪी/рд╡िрд▓ोрдо: 300+ рдк्рд░рд╢्рди

· рдПрдХ рд╢рдм्рдж/рд╡ाрдХ्рдпांрд╢: 200+ рдк्рд░рд╢्рди


2. рдоॉрдбрд▓ рдк्рд░рд╢्рди рдкрдд्рд░


· 5 рдкूрд░्рдг рд▓ंрдмाрдИ рд╡ाрд▓े рдоॉрдбрд▓ рдкेрдкрд░

· рдкिрдЫрд▓े рд╡рд░्рд╖ों рдХे рдк्рд░рд╢्рди (рдпрджि рдЙрдкрд▓рдм्рдз рд╣ों)


3. рд▓ेрдЦрди рдЕрдн्рдпाрд╕


· 10 рдиिрдмंрдз рд╡िрд╖рдп рд╡िрд╕्рддृрдд рдЕрдн्рдпाрд╕ рдХे рд▓िрдП

· 8 рдФрдкрдЪाрд░िрдХ рдкрдд्рд░ рд╡िрднिрди्рди рдк्рд░рдХाрд░ рдХे

· 5 рд╕ाрд░ рд▓ेрдЦрди рдЕрдн्рдпाрд╕

· 5 рдЕрдкрдаिрдд рдЧрдж्рдпांрд╢ рд╡िрд╢्рд▓ेрд╖рдг рдХे рд▓िрдП


4. рд╕рдордп рдк्рд░рдмंрдзрди рд░рдгрдиीрддि


· рдкрд░ीрдХ्рд╖ा рдкैрдЯрд░्рди рдХे рдЕрдиुрд╕ाрд░ рд╕рдордп рдЖрд╡ंрдЯрди

· рдХрдаिрдиाрдИ рд╕्рддрд░ рдХे рдЕрдиुрд╕ाрд░ рдк्рд░рд╢्рдиों рдХा рдк्рд░рдпाрд╕ рдХ्рд░рдо

· рд╢ीрдШ्рд░рддा рдФрд░ рд╕рдЯीрдХрддा рдХा рд╕ंрддुрд▓рди


рднाрдЧ 5: рдорд╣рдд्рд╡рдкूрд░्рдг рд╕ुрдЭाрд╡ (Important Tips)


1. рдиिрдпрдоिрдд рдЕрдн्рдпाрд╕: рдк्рд░рддिрджिрди рдХрдо рд╕े рдХрдо 2 рдШंрдЯे рд╣िंрджी рдЕрдз्рдпрдпрди рдХे рд▓िрдП

2. рдиोрдЯ्рд╕ рдмрдиाрдиा: рдЕрдкрдиी рд╕рдордЭ рдХे рдЕрдиुрд╕ाрд░ рд╕ंрдХ्рд╖िрдк्рдд рдиोрдЯ्рд╕ рддैрдпाрд░ рдХрд░ें

3. рдкिрдЫрд▓े рдк्рд░рд╢्рди рдкрдд्рд░: рдЬिрддрдиे рд╕ंрднрд╡ рд╣ों, рд╣рд▓ рдХрд░ें

4. рд╕рдордп рдк्рд░рдмंрдзрди: рдоॉрдХ рдЯेрд╕्рдЯ рдХे рдж्рд╡ाрд░ा рдЕрдн्рдпाрд╕ рдХрд░ें

5. рдХрдордЬोрд░ рдХ्рд╖ेрдд्рд░ों рдкрд░ рдз्рдпाрди: рдЕрдкрдиे рдХрдордЬोрд░ рд╡िрд╖рдпों рдХी рдкрд╣рдЪाрди рдХрд░ें рдФрд░ рдЙрди рдкрд░ рд╡िрд╢ेрд╖ рдз्рдпाрди рджें

6. рд╢ुрдж्рдз рд╡рд░्рддрдиी: рд╣िंрджी рд╢рдм्рджों рдХी рд╢ुрдж्рдз рд╡рд░्рддрдиी рдХा рд╡िрд╢ेрд╖ рдз्рдпाрди рд░рдЦें

7. рд╢рдм्рджाрд╡рд▓ी рд╡ृрдж्рдзि: рдирдП рд╢рдм्рдж рд╕ीрдЦрддे рд░рд╣ें рдФрд░ рдЙрдирдХा рдк्рд░рдпोрдЧ рдЕрдн्рдпाрд╕ рдоें рдХрд░ें


рднाрдЧ 6: рд╕ंрджрд░्рдн рд╕ाрдордЧ्рд░ी (Reference Material)


рдЖрд╡рд╢्рдпрдХ рдкुрд╕्рддрдХें:


1. "рд╕ाрдоाрди्рдп рд╣िंрджी" - рдбॉ. рдмृрдЬ рдХिрд╢ोрд░ рд╢рд░्рдоा

2. "рд╣िंрджी рд╡्рдпाрдХрд░рдг" - рдХाрдорддाрдк्рд░рд╕ाрдж рдЧुрд░ु

3. "рд╣िंрджी рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдХा рдЗрддिрд╣ाрд╕" - рдбॉ. рдирдЧेंрдж्рд░

4. "рдк्рд░рддिрдпोрдЧिрддा рджрд░्рдкрдг" рд╣िंрджी рд╡िрд╢ेрд╖ांрдХ

5. "рд▓ोрдХрд╕ंрдШ рд╣िंрджी рдХोрдЪिंрдЧ" рдиोрдЯ्рд╕


рдСрдирд▓ाрдЗрди рд╕ंрд╕ाрдзрди:


1. рднाрд╖ा рд╕ंрд╡ाрдж рдкोрд░्рдЯрд▓ (рднाрд░рдд рд╕рд░рдХाрд░)

2. рд╣िंрджी рд╡्рдпाрдХрд░рдг рд╡ेрдмрд╕ाрдЗрдЯ्рд╕

3. рдпूрдЯ्рдпूрдм рдЪैрдирд▓: рд╣िंрджी рд╡्рдпाрдХрд░рдг, рд╕ाрд╣िрдд्рдпिрдХ рдЬ्рдЮाрди


рдиोрдЯ: рдпрд╣ рд╕ाрдордЧ्рд░ी рдИрдПрдордЖрд░рдПрд╕ рдкрд░ीрдХ्рд╖ा рдХे рд╣िंрджी рдЦंрдб рдХी рддैрдпाрд░ी рдХे рд▓िрдП рдПрдХ рд╡्рдпाрдкрдХ рдоाрд░्рдЧрджрд░्рд╢िрдХा рд╣ै। рдк्рд░рдд्рдпेрдХ рд╡िрд╖рдп рдХा рдЧрд╣рди рдЕрдз्рдпрдпрди рдФрд░ рдиिрдпрдоिрдд рдЕрдн्рдпाрд╕ рд╕рдлрд▓рддा рдХी рдХुंрдЬी рд╣ै। рдк्рд░рд╢ाрд╕рдиिрдХ рд╣िंрджी рдФрд░ рд╢िрдХ्рд╖ा рд╕े рд╕ंрдмंрдзिрдд рд╢рдм्рджाрд╡рд▓ी рдкрд░ рд╡िрд╢ेрд╖ рдз्рдпाрди рджें рдХ्рдпोंрдХि рдИрдПрдордЖрд░рдПрд╕ рдПрдХ рд╢ैрдХ्рд╖िрдХ рд╕ंрд╕्рдеाрдиों рд╕े рд╕ंрдмंрдзिрдд рднрд░्рддी рдкрд░ीрдХ्рд╖ा рд╣ै।


рд╢ुрднрдХाрдордиाрдПँ! ЁЯНА

рдЯिрдк्рдкрдгिрдпाँ